H Χαλκίδα, πρωτεύουσα της Εύβοιας, είναι διοικητικό, οικονομικό, βιομηχανικό και πνευματικό κέντρο του Νομού. Την όμορφη εικόνα της συνθέτουν το γνωστό ιδιόμορφο παγκόσμιο φαινόμενο της παλίρροιας στο πορθμό του Ευρίπου, ο παραλιακός πεζόδρομος, το κάστρο, οι μεγαλοπρεπείς ναοί και οι πλατείες, τα νεοκλασικά αρχοντικά. Το μοναδικό, ξεχωριστό χρώμα στη πόλη δίνουν τα άφθονα εμπορικά καταστήματα, τα εστιατόρια, τα ουζερί, τα καφέ μπαρ και τα φημισμένα κλαμπ με την έντονη νυχτερινή ζωή. Η Χαλκίδα με τα τρελά νερά της, είναι κτισμένη στο κοντινότερο σημείο με τη Στερεά Ελλάδα όπου υπάρχει η μία εκ των δύο ζεύξεων του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα, η παλαιά γέφυρα της Χαλκίδας. Η πόλη απέχει μόλις 75 χιλ. από την Αθήνα (μια ώρα οδικώς από το αεροδρόμιο) και αποτελεί τη βιτρίνα του νομού αλλά και την κυριότερη είσοδο των τουριστών για τις εξορμήσεις τους στο νησί. Η Χαλκίδα φημίζεται για την έντονη ζωή της και ιδίως τη νύχτα, που την έχει προσδιορίσει σε κοσμοπολίτικη θαλασοπολιτεία. Αξίζει να δοκιμάσετε φρέσκα ψάρια, μοναδικούς θαλασσινούς μεζέδες και λαχταριστά οστρακοειδή, στα ταβερνάκια και στα ξακουστά ουζερί της. Οι τυχεροί μπορούν να δουν από την παραλία την συρταρωτή γέφυρα να ανοίγει και να «κόβει» τη Χαλκίδα στα δύο, για να περάσουν τα καράβια. Ετσι ενώ απολαμβάνουν το ποτό τους, παρακολουθούν αλιευτικά, ιστιοφόρα, πολυτελείς θαλαμηγούς αλλά και φορτηγά πλοία να περνούν από δίπλα τους σε απόσταση μερικών μέτρων. Στην Χαλκίδα θα έχετε την δυνατότητα να ενημερωθείτε για τη λειτουργία του σπάνιου στον κόσμο παλιρροϊκού φαινομένου του πορθμού του Ευρίπου και να γνωρίσετε την παγκόσμια μοναδικότητα του. Η ονομασία του Πορθμού, οφείλεται πιθανόν στην ευμεταβλητότητά του, γιατί οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν Εύριπους τους ευμετάβλητους χαρακτήρες, μεταχειρίζοντο δε συχνά τις φράσεις «Εύριπος άνθρωπος», «Εύριπος διάνοια», «Εύριπος τύχη» για τις περιπτώσεις αστάθειας. Σ’ αυτό παρατηρείται ένα παλιρροιακό ισχυρό τοπικό ρεύμα, του οποίου η ταχύτητα φθάνει μέχρι 8,5 μίλια και αλλάζει κατεύθυνση 4 φορές την ημέρα. Τα νερά κινούνται επί 3 ώρες προς μια κατεύθυνση με ταχύτητα που αυξάνει βαθμιαία και στη συνέχεια επί άλλες 3 ώρες με ταχύτητα μειωμένη. Μετά τη συμπλήρωση 6 ωρών περίπου, τα νερά ηρεμούν για 2 λεπτά κι’ ύστερα αλλάζουν κατεύθυνση.  

Το παλιρροιακό φαινόμενο του Ευρίπου είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί παρουσιάζει πολλές περίεργες ιδιοτυπίες, που δεν συναντιούνται στ’ άλλα παρόμοια φαινόμενα απανταχού της γης. Το γεγονός ότι το φαινόμενο, όπως προέκυψε από παρατηρήσεις, συμπληρώνεται σε 24 ώρες και 52’ λεπτά, δηλαδή σε μια σεληνιακή ημέρα και μεταβάλλει μορφή και ένταση με τις φάσεις της σελήνης, αποδεικνύει ότι είναι παλιρροιακό και έχει αιτία την έλξη των υγρών μορίων της θάλασσας από τη σελήνη. Οι κύριες ιδιοτυπίες του φαινομένου του Ευρίπου είναι : H μεγάλη ταχύτητα του ρεύματος, η οποία κανονικά έπρεπε να είναι ανεπαίσθητη γιατί ο Ευβοϊκός είναι κλειστή θάλασσα με τεράστιες τριβές που μειώνουν το ρεύμα της παλίρροιας και η αταξία που παρατηρείται στο ρεύμα επί 4 - 5 ημέρες κάθε σεληνιακού μήνα, κατά την οποία οι αλλαγές φοράς των νερών γίνονται 12 - 14 φορές ή παρουσιάζεται ακινησία των νερών για μια ώρα ή και περισσότερο. Η μεγάλη ταχύτητα του ρεύματος εξηγείται ως εξής :   Το παλιρροιακό κύμα από τη Μεσόγειο θάλασσα μπαίνει στον Ευβοϊκό από Νότο και Βορρά με κατεύθυνση τον Εύριπο. Το νότιο κύμα επειδή διανύει μικρότερη απόσταση φθάνει στο νότιο λιμάνι της Χαλκίδας συντομότερα από το χρόνο που φθάνει το βόρειο κύμα στ’ αντίστοιχο λιμάνι. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μη συμπίπτουν οι ώρες πλήμμης στα 2 λιμάνια. Έτσι έχουμε μέγιστο ύψος στάθμης στο μεν νότιο λιμάνι 3 ώρες και 45' μετά τη διέλευση της σελήνης από τον τοπικό μεσημβρινό, στο δε βόρειο μετά 5 ώρες και 30' που σημαίνει ότι η πλήμμη του νότιου λιμανιού συμπληρώνεται 1 ώρα και 45' πριν απ’ την αντίστοιχη του βορείου. Εξαιτίας αυτής διαφοράς στάθμης και σύμφωνα με την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων, σημειώνεται κίνηση των νερών από το νότιο προς το βόρειο λιμάνι, η οποία σταματάει όταν το ύψος τους εξισωθεί με το αντίστοιχο των νερών του βορείου λιμανιού, που ανεβαίνουν σταδιακά εξ αιτίας της προοδευτικής αφίξεως σ’ αυτό του βορείου κύματος, Στο διάστημα αυτό σημειώνεται ολιγόλεπτη στάση και στη συνέχεια τα νερά του βόρειου λιμανιού, των οποίων το ύψος έχει περάσει στο μεταξύ το ύψος των αντιστοίχων του νότιου λιμανιού, αρχίζουν να κινούνται προς νότο. Το ακανόνιστο ρεύμα ή «τρελά νερά» όπως λέγονται, εξηγείται ως εξής: Κατά τη διάρκεια των τετραγωνισμών, δηλαδή στο τελευταίο και πρώτο τέταρτο της σελήνης, παρατηρείται η μικρότερη ταχύτητα του ρεύματος γιατί η έλξη της σελήνης πάνω στα υγρά μόρια της θάλασσας εξουδετερώνεται, μερικώς, από την έλξη του ηλίου, που ενεργεί αντίθετα. Στην περίπτωση αυτή οι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή απωθούν τα νερά και τα συσσωρεύουν σε κάποια άκρη, κι’ όταν οι άνεμοι σταματήσουν, αυτά μετατοπίζονται αντίθετα και προκαλούν ταλαντώσεις. Οι ταλαντώσεις αυτές δημιουργούν παλιρροιακό κύμα το οποίο υπερβαίνει τ’ ασθενή παλιρροιακά ρεύματα κι’ έτσι έχουμε ακανόνιστες αλλαγές στη φορά του ρεύματος. Τις ταλαντώσεις παρατήρησε πρώτος ο Αριστοτέλης, που ασχολήθηκε πολύ για την εξήγηση του παλιρροιακού φαινομένου του Ευρίπου. Υπάρχει μάλιστα μια παράδοση, ότι ο Αριστοτέλης αυτοκτόνησε, πέφτοντας στα νερά του Ευρίπου, επειδή δεν μπόρεσε να λύσει το πρό8λημα, λέγοντας το περίφημο «'Επεί οϋκ έσχεν Εύριπον 'Αριστοτέλης, έχετο Εϋριπος 'Αριστοτέλην». Αυτό φυσικά αποτελεί μύθο, γιατί ο Αριστοτέλης πέθανε μεν στη Χαλκίδα, αλλά από φυσικό θάνατο. Η παλιά γέφυρα της Χαλκίδας, όπου συντελείται το παλιρροϊκό φαινόμενο αποτελεί το σήμα κατατεθέν της πόλης. Η γέφυρα Νεγκροπόντε (Μαύρη Γέφυρα), όπως την έλεγαν οι Βενετσιάνοι, είναι χτισμένη στο στενότερο σημείο του πορθμού του Ευρίπου. Η πρώτη γέφυρα στο σημείο αυτό, φτιάχτηκε από τον Ιουστινιανό το 540 μ. Χ. 

Μπορείτε επίσης να δείτε, το κάστρο που εποπτεύει τα στενά του Ευρίπου και την πόλη χτισμένο στο λόφο της αρχαίας Κανήθου. Σύμφωνα με το Στράβωνα, το κάστρο χτίστηκε το 334 π. Χ. Ο Μπακχούζεν, υποστηρίζει ότι τα τείχη έγιναν από το Μέγα Αλέξανδρο κατά το πέρασμά του από τη Χαλκίδα. Σύμφωνα με τον μελετητή Δον Ζήβα το κτίσμα χρονολογείται στα 1680-1690. Το σίγουρο είναι ότι τα ερείπια που σώζονται ως σήμερα είναι χτισμένα από Βενετσιάνους μάστορες που δούλευαν για τους Τούρκους. Είναι βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής και χρονολογείται γύρω στο 17ο αιώνα.Στο εσωτερικό του κάστρου σώζεται η εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Εδώ ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει την υπέροχη θέα της πόλης. Έξω από το φρούριο υπάρχει ο τάφος του μεγάλου Χαλκιδέου λογοτέχνη  Γ. Σκαρίμπα. Κατεβαίνοντας από το κάστρο αξίζει να επισκεφτείτε τονΙερό Ναό της Αγίας Παρασκευήςείναι ένα από τα ωραιότερα μνημεία της Χαλκίδας. Εικάζεται ότι στη θέση του σημερινού ναού, ήταν αρχαίο ιερό του Δία. Πρόκειται για μια μεγάλη ξυλόστεγο τρίκλιτο Βασιλική εκκλησία η οποία, λόγω των πολλών κατακτητών και σεισμών, φέρει ποικιλία τεχνοτροπιών. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή κτίστηκε τον 5ο αιώνα μ. Χ., την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Στη ίδια συνοικία στην υπάρχει το ΤέμενοςΕμιρ-Ζάδε.Μπροστά του σώζεται η ωραία τουρκική κρήνη (βρύση), που κτίστηκε το 1665 και επισκευάσθηκε το 1796. Το τζαμί που διατηρήθηκε σε αρίστη κατάσταση, μετατράπηκε σε Μουσείο Μεσαιωνικών και Νεωτέρων χρόνων. Επίσης αξίζει να δείτε, το Μέγαρο Κότσικα που δεσπόζει στην παραλία της πόλης με την όμορφη αρχιτεκτονική του και την θαυμαστή ισορροπία των όγκων. Το Κόκκινο Σπίτι της οικογένειας Μάλλιου που κοσμεί το κρηπίδωμα στη Βόρεια πλευρά της παραλίας της πόλης. Χτίστηκε το 1884, αρχιτέκτονας του οποίου ήταν ο Γάλλος Φλεγκίς. Απέναντι από το κόκκινο σπίτι βρίσκεται το σπίτι με τα αγάλματα το οποίο φιλοξενεί το λύκειο Ελληνίδων. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας που βρίσκεται επί της οδού Ελ. Βενιζέλου πολύ κοντά στο δικαστικό μέγαρο. Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται, άρχισε να κατασκευάζεται στα τέλη του 19 αιώνα ενώ οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1901. Το σχέδιο είναι του αρχιτέκτονα Λυκάκη. Τη Σειρήνα της Χαλκίδας που βρίσκεται πάνω σε έναν τετράγωνο ενετικό πύργο ο οποίος ήταν γνωστός με το όνομα παλαιό ρολόι. Το 1940 για τις ανάγκες της άμυνας της Χαλκίδας ο πύργος αυτός διαμορφώθηκε κατάλληλα ώστε να μπορεί να εγκατασταθεί πάνω του, η σειρήνα αεροπορικού συναγερμού. Ο πύργος είναι μεσαιωνικής εποχής και έχει υποστεί πολλαπλές επεμβάσεις στο πέρασμα των αιώνων. Το Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδαςπου στεγάζεται στο ιστορικό κάστρο Νεγκρεπόντε κατά τους Φράγκους ή Εγριμπόζ κατά τους Τούρκους. Στεγάζει περισσότερα από 1.200 εκθέματα, πολύτιμα έργα των χεριών του λαού της Εύβοιας. Αντικείμενα της καθημερινής εργασίας και οικοσκευής των προγόνων μας που έχουν εξαφανιστεί με τη ραγδαία εξάπλωση των βιομηχανοποιημένων προϊόντων.  Το κτίριο είναι ότι έχει απομείνει από τα τείχη της πόλης που γκρεμίστηκαν λόγω " εξωραϊσμού " της πόλης στα τέλη του 19ου αιώνα. Από το 1904 οπότε και τελείωσαν τα γκρεμίσματα όλου του τείχους, το κομμάτι αυτό του κάστρου χρησιμοποιήθηκε από τον στρατό ως αποθήκες. Στην συνέχεια στον Ελληνογερμανικό πόλεμο χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς ως φυλακή για όσους, ακολουθούσε η εκτέλεση. Το κτίσμα αυτό που σώζεται μέχρι σήμερα σε καλή κατάσταση, αποτελείται από τρείς αίθουσες, ενώ εντύπωση προκαλούν τα τοιχώματα του που ξεπερνούν τα δύο μέτρα πάχος. 

Η πρωτεύουσα της Εύβοιας έχει ίχνη κατοίκησης από την παλαιολιθική περίοδο, αλλά ο πρώτος σημαντικός οικισμός της έγινε γύρω στο 3000 π. Χ. κατά την αρχή της Νεολιθικής Περιόδου. Η ύπαρξη της Χαλκίδας στα μυκηναϊκά χρόνια διαπιστώνεται κυρίως μέσα από τα Ομηρικά Έπη, αφού οι Χαλκιδείς περιλαμβάνονται μέσα στον ονομαστό "Νηών Κατάλογο", έχοντας προσφέρει 40 πλοία. Στα γεωμετρικά χρόνια η πόλη συνοικίζεται και βιώνει ονομαστή ακμή. Η ανάπτυξη της πόλης οδηγεί στον αποικισμό με την ίδρυση πολλών σημαντικών πόλεων στη Δύση, αλλά και στον ελλαδικό χώρο. Στα κλασσικά χρόνια η Χαλκίδα βοήθησε στον κοινό αγώνα κατά των Περσών με τη συμμετοχή της στις ναυμαχίες του Αρτεμισίου, της Σαλαμίνας και στη μάχη των Πλαταιών, ενώ φαίνεται πως συμμετείχε και στην Α' Αθηναϊκή Συμμαχία. Πόλη με μακρά πνευματική παράδοση, έχει αναδείξει σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των καλών τεχνών, όπως τον Γιάννη Σκαρίμπα, τον Νίκο Σκαλκώτα, το Δημήτρη Μυταρά, τον Ορέστη Μακρή κλπ.